Bài học đắt giá từ việc lạm dụng “niềm tin”

Ngày 30/9/2016, cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh đã kết luận điều tra vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại các công trình xây dựng cơ bản do UBND xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường làm chủ đầu tư.  

Liên quan đến vụ án, có hai đối tượng bị đề nghị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là Hà Kiên Cường, Phó Giám đốc Công ty TNHH xây dựng Cường Thịnh; Hà Đức Dũng, cán bộ kỹ thuật Công ty TNHH xây dựng Cường Thịnh. Hai đối tượng bị đề nghị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng là Nguyễn Văn Quyết, nguyên Chủ tịch UBND xã Vĩnh Sơn; Đào Quang Anh, Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn, đầu tư thương mại và xây dựng Lam Sơn.  

Sự việc xảy ra từ năm 2010, khi UBND xã Vĩnh Sơn quyết định phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng công trình đường giao thông nông thôn và công trình nhà văn hóa thôn 1, thôn 4, thôn 5. Công ty TNHH xây dựng Cường Thịnh được chọn là đơn vị thi công các công trình trên. Trong quá trình thi công, Hà Kiên Cường đã chỉ đạo Hà Đức Dũng thi công thiếu và không thi công một số hạng mục của các công trình này nhưng vẫn lập nhật ký thi công, các biên bản nghiệm thu công việc, bản vẽ hoàn công, bảng thanh toán khối lượng hoàn thành thể hiện thi công theo đúng như bản vẽ thiết kế để chiếm đoạt tiền của nhà nước.

Tại kết luận giám định của Sở xây dựng tỉnh xác định: Tổng giá trị các hạng mục thi công sau khi có quyết định phê duyệt quyết toán các công trình nhà văn hóa thôn 1, thôn 4 và thôn 5 là 65.181.000 đồng. Đối với công trình đường giao thông nông thôn, tổng giá trị các hạng mục thi công thiếu và không thi công so với quyết toán được duyệt là 366.453.849 đồng.  

Sở dĩ  Hà Kiên Cường có thể thực hiện được những hành vi gian dối một phần là do buông lỏng trong công tác quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát của đơn vị tư vấn giám sát và chủ đầu tư. Về nguyên tắc, việc xây dựng các công trình sử dụng vốn của Nhà nước phải được giám sát, quản lý chặt chẽ. Trên thực tế, công trình đường giao thông nông thôn xã Vĩnh Sơn có Ban quản lý xây dựng công trình gồm 17 thành viên; Ban quản lý xây dựng công trình nhà văn hóa thôn 1,4,5 gồm 14 thành viên do ông Nguyễn Văn Quyết, Chủ tịch UBND xã là Trưởng ban; Phó Chủ tịch UBND xã là Phó ban. Trách nhiệm quản lý, giám sát chất lượng công trình của Ban quản lý đã được đề cập rất rõ trong các quyết định thành lập, tuy nhiên, trên thực tế, các thành viên của Ban hầu hết không có chuyên môn, nghiệp vụ về xây dựng. Trưởng Ban quản lý công trình Nguyễn Văn Quyết lại thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình. Trong quá trình thi công các công trình trên, ông Nguyễn Văn Quyết không trực tiếp đi kiểm tra, nghiệm thu lần nào. Khi công trình hoàn thành, Hà Kiên Cường lập hồ sơ quyết toán và đề nghị ông Quyết phê duyệt. Ông Quyết không tổ chức nghiệm thu công trình hoàn thành nhưng vẫn ký vào biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình bàn giao đưa vào sử dụng. Bảng thanh toán khối lượng hoàn thành, bản vẽ hoàn công các công trình nêu trên đều do Hà Kiên Cường lập sẵn tại UBND xã Vĩnh Sơn. Vì vậy, Ban quản lý đã không làm tròn trách nhiệm, không phát hiện được các hành vi gian dối của Hà Kiên Cường. 

Đối với đơn vị tư vấn giám sát các công trình cũng đã không thực hiện đúng, đủ chức năng nhiệm vụ của mình. Đơn vị tư vấn giám sát của những công trình trên là công ty Cổ phần tư vấn đầu tư thương mại và xây dựng Lam Sơn. Tuy nhiên, Đào Quang Anh, Giám đốc Công ty lại không có chứng chỉ hành nghề tư vấn giám sát nên Đào Quang Anh đã mượn chứng chỉ giám sát của nhiều người để hợp thức hồ sơ năng lực giám sát thi công của Công ty Lam Sơn. Đào Quang Anh đã tự soạn thảo, ký quyết định phân công những người cho mượn chứng chỉ hành nghề tư vấn giám sát làm giám sát trưởng, giám sát viên thi công các công trình. Trong đó, ông Đào Quang Ba là bố đẻ của Đào Quang Anh được chỉ định làm tư vấn giám sát trưởng nhưng thực tế ông Đào Quang Ba và những người được “phân công” làm giám sát viên đều không hề biết việc đó.  

Trong quá trình thi công các công trình, chỉ có Đào Quang Anh đến hiện trường thi công để kiểm tra, giám sát việc thi công nhưng cũng không thường xuyên và chỉ quan sát bằng mắt thường, không đo đếm đối chiếu khối lượng thực tế thi công với bản vẽ thiết kế được duyệt để xác định có thi công đúng theo thiết kế hay không. Vì vậy, Hà Kiên Cường không gặp phải khó khăn gì khi thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của Nhà nước thông qua những việc làm gian dối.  

Tại cơ quan điều tra, Hà Kiên Cường và Hà Đức Dũng đều thừa nhận hành vi sai phạm của mình và cho biết, do thấy đơn vị tư vấn giám sát không thường xuyên có mặt tại công trình để kiểm tra và các thành viên trong Ban quản lý xây dựng công trình xã Vĩnh Sơn không có chuyên môn về xây dựng nên Cường đã chỉ đạo Dũng thi công gian dối như trên. Nguyễn Văn Quyết và Đào Quang Anh thì cho rằng do Hà Kiên Cường -người trực tiếp thi công xây dựng công trình là người sinh sống tại xã Vĩnh Sơn nên đã tin tưởng dẫn đến việc buông lỏng công tác kiểm tra, giám sát quá trình thi công. Cũng chính vì “ cả tin” nên cả Nguyễn Văn Quyết, Trưởng ban quản lý công trình và Đào Quang Anh - đơn vị giám sát công trình đều không tiến hành trực tiếp nghiệm thu công trình xây dựng hoàn thành, nghiệm thu bàn giao công trình nhưng vẫn ký các biên bản nghiệm thu cho Hà Kiên Cường quyết toán công trình.  

Minh Ánh